Günümüzden 2500 yıl önce, görkemli Babil'in sonu yazılıyordu. Ama hikayemiz Babil'de değil, kadim bir şehirde başlıyor: Şanlıurfa'nın Harran ilçesinde.
Bir kralın, tüm imparatorluğunu hiçe sayarak bağlandığı bir tanrı ve tapınak: Ay Tanrısı Sîn ve É-HUL-HUL tapınağı yani diğer adı ile Tanrı Sîn Tapınağı." "Şanlıurfa, sadece 'Peygamberler Şehri' olarak değil, aynı zamanda Doğu ile Batı'yı birbirine bağlayan, binlerce yıllık çok katmanlı bir inanç tarihinin düğüm noktasıdır.
Bu zengin mirasın kalbinde ise Harran var; gök cisimlerine yapılan ibadetin en büyük merkezlerinden biri... Harran'ın ruhani kalbi, Mutluluk Evi anlamına gelen É-HUL-HUL Tapınağı idi. Ay Tanrısı Sîn, başlangıçta Sümer'in Ur kentinin baş tanrısıydı.
Ancak zamanla kültü, Harran Ovası boyunca yayıldı ve Harran'ın en önemli tanrısı haline geldi." Bu tapınak o kadar kadimdi ki, MÖ 2000'lerin başındaki tabletlerde ve hatta Hitit-Mitanni antlaşmalarında dahi geçiyor.
Peki bu tapınak nerede? Bugün kesin yeri tespit edilemese de, arkeologlar Harran Ulu Camii (Cennet Camii) veya İç Kale civarında olduğunu tahmin ediyorlar." Ve hikayemizin merkezindeki adam: Nabonid (MÖ 556-539). O, Babil'in son kralıydı.
Ama kökleri, kuzeye, Harran'a uzanıyordu. Annesi Adad-happe (Adda-guppi) Harran'daki Sîn Tapınağı'nın başrahibesiydi. Nabonid'in damarlarında Harran ve Sîn sevgisi akıyordu." Nabonid, Babil'in geleneksel baş tanrısı Marduk'u gözden düşürerek, Ay Tanrısı Sîn'i tanrıların kralı ilan etti! Bu, başkent Babil için büyük bir skandaldı.
Kral, kalbindeki sevgiyi, hükmettiği şehrin tanrısına değil, annesinin şehri Harran'a ve Sîn'e vermişti. Bu dini reform çabası, Babil halkı ve güçlü Marduk rahipleri arasında büyük bir tepkiye yol açtı.
Öyle ki, Persler Babil'i kuşattığında, halk krallarına ihanet etmekten çekinmedi." Nabonid, saltanatının son on yılında, oğlu Belşazzar'ı vekil bırakarak gizemli bir şekilde Babil'i terk etti. Gittiği yer: Arabistan'daki Tayma vahası. 10 yıllık inziva! Kimileri gördüğü rüyalardan, kimileri garip bir hastalıktan bahsetti.
Marduk rahiplerinin uydurması olabilir mi? Bazı araştırmacılar ise, onun bölgedeki önemli ticaret yollarını kontrol etmek için gittiğini düşünüyor. Bu dönemde Tayma, Sela ve Al-Hail'de kaya yazıtları diktirerek gücünü sergilemeyi de ihmal etmedi." Nabonid, Harran'a olan bağlılığını ölümsüzleştirmek için É-HUL-HUL Tapınağı'nı yani diğer adı ile Tanrı Sîn Tapınağı’nı yeniden inşa ettirdi ve bu olayı anıtsal steller (dikilitaşlar) dikerek belgeledi. Bu steller, 1956'da Harran Ulu Camii kalıntıları arasında bulundu.
Üst kısımlarında kral, önünde ise Ay (Sîn), Güneş (Şamaş) ve Venüs (İştar) sembolleriyle tasvir edilmişti. Ay Tanrısı tartışmasız en öncelikliydi." Nabonid'in ve kadim Harran'ın izlerini sürmek için Şanlıurfa Müzesi'ni ziyaret edebilir, ardından Harran Ören Yeri'ndeki Ulu Camii kalıntılarına ve Höyüğe giderek bu hikayenin yaşandığı topraklara dokunabilirsiniz.
Nabonid'in hikayesi, coğrafi olarak Urfa, Babil ve Tayma hattına yayılmış, 2500 yıl öncesinden günümüze uzanan çarpıcı bir bağlılık hikayesidir." Nabonid, Babil'den neden ayrıldı? Gerçekten bir rüya mı gördü, yoksa gücü için stratejik bir hamle miydi? Yorumlarınızı aşağıya bırakmayı ve bu tarz tarihi keşifler için kanalımıza abone olmayı unutmayın!" A Mysterious King and a Holy City (Şanlıurfa-Harran)