İstanbul'un Antik Tiyatroları Anadolu, Helen, Makedonya ve Roma kültürlerinin ulaştığı Akdeniz çevresindeki Antik kentlerde tiyatrolar kültürel, sosyal ve politik yaşamın çok önemli merkezlerinden birini oluşturmaktaydı. I.Konstantin tarafından M.S.330 yılında Yeni Roma (Roma Novum, Nea Roma), sonra da Constantinopolis adlarıyla Doğu Roma'nın başkenti durumuna getirilen Vyzantion’da (Byzantion’da ) Antik tiyatrolar bulunmaktaydı. Değişik bilgi kaynakları, Megara'lı kolonistler ve başkanları Vyzas(Byzas) tarafından M.Ö. 660 larda kurulmuş olan Byzantion kolonisinin ve sonra da Constantinopolis'in akropolisinde bugün sarayburnu olarak anılan yamaçtaki 2.Bölgesi'nde, Büyük Tiyatro (Teatrum Majus, Amphitheatrum) ve Küçük Tiyatro (Teatrum Minus,Theatrum) adlarıyla anılan iki tiyatronun yer aldığını , ayrıca Constantinopolis'in 13. Bölgesi olan Galata(Pera) tarafından bir tiyatronun daha bulunduğunu belirtiyorlar. M.S. 440-450 yıllarında yazıldığı anlaşılan ‘Notitia Urbis Constantinopolitanea’ adlı rehberde Bizans İstanbul'u 14 bölgeye ayrılarak tanımlanmıştır. Notitia, 2. Bölgeyi Değirmenkapı yakınlarındaki iTeatrum Minus'la başlatmaktadır. @janin bunu; büyük bir ihtimalle Afrodit Tapınağı'na bakan ve Artemis Tapınağı yanında inşa edilen ‘Eski Megaralılar tiyatrosu’ olarak değerlendirmekte ve birinci tepenin kuzeye doğru olan yamacının uç noktasında yer aldığını söylemektedir. Bu bölge içine alındığında batıda ki Gotlar sütunu'nun da küçük tiyatronun tam ortasını işaret edeceğini belirtmektedir. Janin kitabının başka bir yerinde ‘ Sarayburnu' nda 1913 'te ortaya çıkartılan kalıntılar olasılıkla Theatrum Minus'a aittir ve Gotlar sütunu'nun da bu yerin merkezini işaret etmesi Gerekir’ demektedir. Mamboury, Gotlar Sütunu'nun,Septimius Severus (M.S.193-198 ) tarafından inşa edilen Theatrum Majus'un spinasına ait olması gerekir> açıklamasıyla bu görüşü desteklemektedir.Millingen bu bölgede Bizanslılar'dan kalma iki tiyatronun olduğunu ve bunlardan soldakinin büyük bir arazi içinde yer aldığını,bu gün Değirmenkapı yakınında sebze bahçeleri tarafından işgal edilmiş olduğunu söylemektedir. Ayrıca Janin, Notitia'da açıklandığı gibi, M.S. V. yy'ın ilk yarısında 13. Bölge olan sykae'de (Galata’da,Pera’da) İustinianos’un onarttığı bir tiyatronun ve 14. Bölgesinde bir tiyatronun daha bulunduğunu belirtiyor. Schneider Unkapanı civarında üç mihraplı cami yakınında Kıble sokağında bir tiyatro oturma sırasının bulunduğunu açıklıyor. 1959 yılında Topkapı sarayı'nın 2. avlusunda, saray mutfaklarının devamı olan eski Yağhane ve Arşiv binalarının bulunduğu yerde yapılan kazılarda "çkan mermerden 11 parça tiyatro oturma sırası bu konudaki görüşleri desteklemektedir. Kazılara katılan Topkapı sarayı Müze Müdürü H. Örs , 14 Aralık 1976 Topkapı Sarayı'nda verdiği konferansta ‘Kumaş deposu önünde oturma yerleri bulundu, bunlar tiyatroya ait olup, in situ vaziyetteydi’ demiştir. 1913 ve 1959 yıllarında yapılan kazılarda İstanbul'un Antik tiyatrolarından kalan oturma sıralarının bulunmasına karşın, bu konuda bugüne dek daha ayrıntılı ve kapsamlı kazılar yapılamamış ve yaklaşık 10.000 izleyici kapsamı olduğu varsayılan büyük tiyatro ve öteki tiyatrolar ortaya çıkartılarak kültür turizmine açılamamıştır. 2010 yılında Avrupa kültür başkenti olan, Dünya kültür Mirası İstanbul'daki antik Tiyatroların araştırılması, ortaya çıkartılması, onarılarak kültür ve turizm etkinliklerine açılması gerekiyor. Kaynakça Tezcan Hülya, Topkapı sarayı ve çevresinin Bizans Devri Arkeolojisi, Türkiye Turing ve otomobil Kurumu yayını, İstanbul, 1989 s:120 Janin, R. Constantinople Byzantine, Development Urbain et Repertoir Topographique, ;Paris, 1950 s:56 Mamboury,E.,Constantinople, Guide Touristique, İstanbul 1925, s:210 Millingen, Constantinople,Londra,1906, S:88-89