Ayşe Hanım Sultan Türbesi
Türbe, Aziz Mahmud Hüdâyî Efendi Türbesi'nin sol tarafında ve ilerisindedir. Bu tarafta, birbirine bitişik ve birbirinin içinden geçilen dokuz türbe vardır. Ön tarafında Reisü'lhulefa Şeyh Ahmet Efendi Türbesi, sağ tarafında Hanımefendiler Türbesi arka tarafında ise Sadrazam Halil Paşa Türbesi bulunmaktadır. Türbe, tekke ve zaviyelerin kapatılmasından sonra bakımsız kalmış ve 1935-40 tarihleri arasında ahşap çatıları çökmüş, sandukaları dağılmıştır. Türbenin yollarındaki halılar, sanduka örtüleri, önlerindeki levhalar ve duvarlarındaki kandillikler de bu arada kaybolmuştur. Türbenin içinde şimdi beton olan dört sanduka vardır. Bunlardan biri Ayşe Sultan'a aittir. Yanında, torunu Mehmet Paşa'nın, Hz. Hüdâyî Efendi'nin kızı Ümmü Gülsüm Hanım'ın (öl. 1021/1612) ve eşinin kabirleri bulunmaktadır. Hümâşah Ayşe Sultan adıyla da bilinen Ayşe Sultan, Kanunî Sultan Süleyman'ın torunu, Mihrimah Sultan ile Sadrazam Rüstem Paşa'nın kızıdır. Ayşe Sultan, Sadrazam Semiz Ahmet Paşa ile evlendirilmiş ve ondan Abdurrahman Bey, Mehmet Bey, Şehid Mustafa Paşa ve Osman Bey adlı dört oğlu olmuştur. Ahmet Paşa'nın 988 (1580) tarihinde vefatı üzerine, 990 (6 Nisan 1582)'de Nişancı Feridun Bey (Paşa) ile evlenmiş ve bu eşini de ertesi yıl kaybetmiştir. 1003 tarihinde (1594-95) oğlu ile hacca giden Ayşe Sultan, dönüşünden kısa bir zaman sonra Üsküdar'daki sarayında vefat etmiştir. (Bu saray bahsine bakınız.) Kendisinin, Saliha Hanımsultan'dan başka adı bilinmeyen ve Hasan Bey ile evlenmiş bir kızı daha vardır. Bir rivayete göre Ayşe Sultan, Aziz Mahmud Hüdâyî Efendi ile de evlenmiştir. Bu izdivacın 1590 tarihlerinde olduğu sanılmaktadır. Bu isimle bilinen meşhur camii, 1003 (1594-95) tarihinde yaptırmıştır. Kendisinin bundan başka, İmrahor Semti'nde kendi ismi ile anılan bir Celvetî Tekkesi, bir çeşmesi ve iki katlı bir darü'l-kurrası vardır. Çok zengin bir kadın olan Ayşe Sultan'ın birinci oğlu Abdurrahman Bey, Cağalazâde Sinan Paşa'nın bir kızıyla evlenmiş ve bundan 'Civan Kapıcıbaşı', 'Semin' ve 'Sultanzâde' lakaplarıyla anılan Mehmet Paşa dünyaya gelmiştir. 1005 (1596-97) tarihinde vefat eden Abdurrahman Bey Mihrimah Sultan Camii Türbesine gömülmüştür. Ayşe Sultan'ın diğer oğlu Mehmet Bey, Bosna Valisi Telli Hasan Paşa zamanında Hersek Sancak Beyliği'nde bulunuyordu. Ağabeyi Mustafa Paşa ise, Kilis Sancak Beyi idi. Avusturyalılar'la yapılan ve tarihlere Kulpa Bozgunu adı ile geçmiş olan savaşta, 20 Haziran 1593 tarihinde, Kulpa Nehri'nde boğularak veya döğüşerek şehid olmuşlardır. Ayşe Sultan'ın dördüncü oğlu olan Osman Bey, 999 (1590-91) tarihinde vefat etmiş ve Mihrimah Sultan Camii Türbesine gömülmüştür.
