1928’de Güzel Sanatlar Akademisi‘nden mezun olan Sedad Hakkı Eldem, 1932’de kendi bürosunu açtı ve eş zamanlı olarak Güzel Sanatlar Akademisi’nde ders vermeye başladı. 18. ve 19.yy sarayları ve köşkleri ile Klasik Osmanlı Mimarisi üzerine araştırmalar yapan mimarın yapıları Erken Cumhuriyet Dönemi ve sonrasında üslup farklılıkları gösterdi.
1930’lu yıllar
1930’lardaki yarışma başarısı olan, bugün Başbakanlık binası olarak kullanılan Ankara’daki Tekel Genel Müdürlüğü, moderniteyle Geleneksel Türk Mimarisi’nin bir birleşimi niteliği gösterir. Zeminden bir pilotiyle yükseltilen, 1/2 pencereleriyle geleneksel Türk mimarisine vurgu yapan bu yapı Sedad Hakkı Eldem için kırılma noktası olacak sonraki dönemde Eldem daha çok gelenekselci bir çizgiye kayacaktır.
Aynı dönemlerde, Büyükada’daki Cumhurbaşkanlığı Yazlık Konutu için tasarladığı proje hayata geçmemiştir.
New York Sergisi, 1937-1939, Pavyon ve çeşme, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası, Ankara, 1931, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Termal Otel, 1934-1937, Yalova, iç mekan eskizi – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Günel Yalısı, 1936-1939, Yeniköy, İstanbul, cephe eskizleri – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Sergi evi Yarışma Projesi, 1933, Ankara, perspektif eskiz Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşiv
Cumhurbaşkanlığı Yazlık Konutu, 1932-1935, Büyükada, cephe eskizleri – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
1940’lar
Erken Cumhuriyet’te hiçbir zaman devletin resmi mimarı olmayan Sedad Hakkı Eldem, 40’lı yıllarda Emin Onat‘la birlikte devlet mimarı olarak görev aldı. Bu dönemde Türk Evi detaylarının yanı sıra, dünyada yükselen nasyonalizm etkisiyle birlikte totaliter mimarlık örneklerine referans veren 3 kat yüksekliğindeki kolonları da kullandı.
Taşlık Kahvesi, 1947-1948, Maçka, iç mekan eskizi Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Ankara Teknik Üniversitesi rektörlüğü, 1942-1944, Ankara, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
1950’ler
1930 sonrası Uluslararası Üslup, Bauhaus’dan ayrılan hocaların Amerika’daki işleriyle birlikte tüm dünyada yükseldi ve Amerikan ofisleri dünyanın dört bir yanında modernist çizgide işler yapmaya başladı.
Uluslarası Üslup’un Türkiye’ye gelişi SOM‘un Harbiye’de gerçekleştirdiği Hilton projesiyle oldu. SOM proje yaptığı her yerde bir yerel mimarla da ortaklık kuruyor, bu kez bu mimar gelenekselci tutumuyla tanınan Sedad Hakkı Eldem oluyordu. Sedad Hakkı Eldem giriş saçağı ve ek yapıları tasarladığı Hilton Oteli’nin zemin katına ait birçok eskiz yapmıştı. Mimar, Hilton sonrası dönemde Uluslararası Üslup örnekleri verecek, Florya Tesisleri gibi modernist çizgide birçok proje yapacaktı.
Hilton Oteli, 1951-1955, Harbiye, İstanbul, iç mekan, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Hilton Oteli, 1951-1955, Harbiye, İstanbul, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Florya Tesisleri, 1955-1959, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Florya Tesisleri, 1955-1959, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Florya Tesisleri, 1955-1959, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Rıza Derviş Konutu, 1956-1957, Büyükada, İstanbul, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
1960 Sonrası Dönem
60’lara gelindiğinde modernist çizgideki yapılarının ardından Türk Evi’ne olan ilgisi tekrar canlandı. Bölgeselcilik (regionalism) düşüncesinin tüm dünyada yayılmasına paralel olarak, milli mimarlığın aksine, ideolojik olmayan, o yerin iklimine bağlı olarak gelişen bir yerellik anlayışı yükselmiş, Eldem’in bu akıma ait İstanbul-Zeyrek’teki SSK Binası daha sonrasında da Ağa Han Ödülü almıştı.
Sosyal Sigortalar Kurumu Kompleksi, 1962, Zeyrek, İstanbul, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Sosyal Sigortalar Kurumu Kompleksi, 1962, Zeyrek, İstanbul, cephe eskizleri – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Pakistan Büyükelçiliği, 1963-1974, Ankara, pespektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Pakistan Büyükelçiliği, 1963-1974, Ankara, pespektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Pakistan Büyükelçiliği, 1963-1974, Ankara, perspektif eskiz – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Hindistan Büyükelçiliği, 1976-1980, Ankara, cephe eskizleri – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Akbank Genel Müdürlük Binası, 1966-1968, Fındıklı, cephe eskizleri – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Sirer Yalısı, 1964-1967, Yeniköy, İstanbul, cephe eskizleri – Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
Kaynak:
http://kot0.com/mimarlarin-eskiz-defterleri-001-sedad-hakki-eldem/
