TARİHİ YARIMADA'NIN MEYDANLARI YENİDEN DÜZENLENİYOR İstanbul Büyükşehir Belediyesi Beyazıt Meydanı ve çevresini yeniden düzenliyor. Meydan tarihsel karakteri de göz önünde bulundurularak bütüncül bir kentsel tasarım yaklaşımı içerisinde projelendirildi. (Çalışmalara öncelikle İstanbul Üniversitesi Önü -Profesörler Konuk evi- ile Darülfünun altgeçidinin üstünden başlanıldı.) Çalışmalar 3 Kültür Varlıkları Koruma Kurullarının izni, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünü tarafından görevlendirilen Arkeologlar denetiminde çalışmalara başlanıldı. Çalışmalarda meydan ve çevresindeki tarihi doku korunacak. Meydan bu yönden yaya erişimine uygun hale getirilerek, meydandaki anıt yapıların görünebilirliğinin de artırmasını sağlamaktadır. Proje aşamasında Turgut Cansever'in ailesine de proje hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Beyazıt Meydanındaki standart boyutlarda olmayan granit taş bloklar, yıllar içerisinde aşınmaya uğradığından yüzeylerinin düzeltilmesi için işleme tabi tutulup, başka projelerde tekrar kullanılacaktır. Beyazıt Meydanı Uygulama Projesi 3 ayrı koruma kurulundan onay alındıktan sonra uygulamaya başlanmıştır. 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu onaylayan ilk kuruldur. Bu doğrultuda hazırlanmış olan projenin ve bu projeye ilave olarak genişletilen proje alanının zemin rehabilitasyonu uygulama projesi hazırlanmış uygulanmasına başlandı. İlk etapta Darülfünun alt geçidin yenilenerek meydanın algılanabilirliği ve erişilebilirliği arttırıldı. (Yaya geçişi için mevcutta bulunan taşların sadece ve sadece tek sırası ince bir beton örtüsü ile birleştirilmiştir ki çamurlaşma olmasın. Çalışmalar esnasında kazılı ve betonlanmış alanı granit kaplama çalışması başlamadan önce özellikle İstanbul Üniversitesi yaya erişimi açısından daha düzgün ve temiz olsun diye (özellik yağışlı hava döneminde olduğumuzdan) mevcuttaki granit taşın sadece bir sırasına gelecek şekilde ince bir beton tabakası ile yapmış olduğumuz çalışmayı birleştirdik. Daha sonrasında kazı işlemlerine ve taş sökümlerine devam edileceği zaman bu ince beton örtüsü kaldırılarak taşlar tekrardan stoklanmaya devam edecek.) NELER YAPILIYOR NASIL YAPILIYOR? (Çalışma yapılan alanda mevcutta bulunan granit taşlar elle sökülerek itinalı bir şekilde başka bir projede kullanılmak üzere paketlenerek depolanıyor.) • Meydan algısının güçlendirilerek kullanıcıya sistemli bir şekilde hissettirilmesi amacıyla meydana alt erişim bölgelerinin Vezneciler Caddesi, Bakırcılar Caddesi, Yeniçeriler Caddesi, Ordu Caddesi Girişleri ile sağlanacak. • Tarihi yarımada’nın en önemli kamusal odak noktalarından biri olan ve yoğun yaya sirkülasyonuna sahip Beyazıt meydanının; kendi içinde ve yakın çevresiyle kurduğu işlev ve ilişkilerin gerektirdiği mekan organizasyonunun bütünüyle yeniden oluşturulacak. • Beyazıt Meydanı’nın tarihi İstanbul’un kent belleğinin en önemli noktalarından biri oluşu mekana tarihsel açıdan da yadsınamaz büyüklükte bir önem yüklüyor. Bu gerçekten ve meydanın hem kendi içinde hem de yakın çevresiyle olan ilişkileri bağlamında barındırdığı problemlerin bütüncül, sürdürülebilir ve mekanın kamusal ve tarihsel kimliğini destekleyecek bir kentsel tasarım yaklaşımı ile projelendirildi. • Çevresindeki farklı fonksiyonlar nedeniyle yoğun bir yaya ve taşıt trafiğine sahip meydanın, hem bu fonksiyonlara hem de çevresiyle olan yaya ve taşıt ulaşımının organize edilerek, her türlü sirkülasyona, toplu taşıma ve kitle ulaşım araçlarının gereksinimine en uygun şekilde cevap verebilecek ulaşım ilişkilerinin geliştirilerek çözülecek. • Fonksiyonel olduğu kadar kent estetiği açısından da yüksek standartlara ulaşmak amacıyla ve alan üzerinde tarihsel, sosyolojik, kültürel değerler yardımıyla meydan ve yakın çevresinin fiziksel yapısındaki işlevsel ve görsel bozuklukların rehabilitasyonunu sağlamak üzere meydanın alt ve üst yapısının (yıpranmış yol - trotuar döşeme kaplamaları, kent mobilyalarının ve peyzaj unsurlarının yenilenmesi vb.) kentsel tasarım yaklaşımı içerisinde kent kimliğine duyarlı herkes için erişilebilir bir meydan olarak hizmet verecek. • Kaliteli bir kent mekanı elde etmek için alan çevresinde tescilli veya tescilli olmayan yapılara da gerekli görüldüğünde yeni fonksiyonel önerilerin getirilebileceği yaklaşımların geliştirilmesi ve bu şekilde Beyazıt Meydanın mekansal ve işlevsel sürdürülebilirliğinin sağlanacak. (Projede engelli çıkışları için 4 farklı bölgede engelli çıkışları için asansör ve engelli rampaları düzenleniyor) Projenin Teknik Özellikleri: • Meydan, kaldırım ve cadde üzerindeki düzenlemelerde engelli vatandaşlar düşünülerek kaldırım bitişlerinde ve yaya geçitlerinde rampalar yapılacak. çözülmüştür. • Yaya yolları ve kaldırımların tasarımında temel hedef; “herkes için tasarım” olup, görme engelliler dahil hareket kısıtlılığı olanların ulaşabilirliğinin sağlanması için, güvenli, temiz, engelsiz, düzgün ve yeterli genişlikte yaya yolları hazırlanıyor. • Engelliler için yollardaki basamak, yol sathındaki yer altı tesisatı rögar kapakları çıkıntı oluşturmayacak ve sürekli ve aynı seviyede yaya kaldırımları oluşturuluyor. • Ordu caddesinin Laleli Camii ile Beyazıt tramvay istasyonu arasında yoğun yaya kullanımı talebini karşılamak amaçlı geniş kaldırımlar yapılacak. • Yaya alanlarında sürdürülebilirlik, sağlamlık ve doğa ve insan sağlığı ile uyumluluk hedeflendi. Bu sebeple C25 beton üzerine 400 dozlu yapıştırma harcı ile 10 cm’ lik tamburlanmış granit plak taş ve bazalt plak taş malzeme uygulaması seçildi. Kaldırım bitimi granit yol bordürü malzemesinden oluşacak. (İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Ordu Caddesi tarafından Beyazıt meydanına ulaşımı sağlayan engelli asansörleri) • Asfalt kaplama tasarlanan araç yolunda her iki yöne %2 eğim verilmiş ve uygun noktalara betonarme yağmur suyu ızgaraları yerleştirilerek yol boyunca drenaj çözümü yapıldı. Yol üzerinde turist otobüsleri için cepler açılıyor. • Simkeşhane ve Süpürgeci Han önündeki Zafer Takı kalıntıları korundu ve serbest döküm çakıl malzeme ile çevreleniyor. • Mevcut durumda hasarlı veya eskimiş durumdaki merdivenler yenilendi kaplama malzemesi olarak bazalt plak taş tercih edildi. 3 basamak ve üzerindeki merdivenler binaya yandan giriş ile bağlanmış ve üzerlerine paslanmaz çelik korkuluk (h:90 cm) eklendi. Aşağı kota inen merdiven başlangıcında tek sıra görme engelli uyarı plak taşı yerleştirilecek. Merdivenler için tercih edilen rıht yüksekliği 15 cm dir. • Rampalar; kaldırımlarda, yaya geçitlerinde, bina girişlerinde kısacası yayaların yürüyüş güzergahı üzerinde ya da bir etkinliğe katılması sırasında karşısına çıkan yükseklik farklarını aşmasında önem taşımaktadır. Bu nedenle rampalar tasarlanırken temel hedef, tekerlekli sandalye kullanıcıları, bebek arabalılar, görme engelliler açısından yükseklik farkını aşarken ergonomik açıdan gerekli koşulları sağlamak olmuştur. Yaya aksı boyunca oluşturulan tüm rampalar max. %5 eğimli olarak tasarlanmış olup engelli standartlarına uygun olarak engelli plakları yerleştirilmiştir. Geniş kaldırımlarda kelebek rampalar ve tek kollu rampalar tercih edilmiştir. • Alan içerisinde mevcut durumda kullanışsız mekanlara neden olan ve bakımsız görünen duvarlar yenilenmiş ve kot farklılıklarından dolayı yeni duvarlar oluşturulmuştur. Bu duvarlar 3 cm granit plak taş ile kaplanmıştır. Gerekli görülen kısımlarda duvar üzerine paslanmaz çelik korkuluk (h:90 cm) eklenmiştir. Kot farkının fazla olmadığı kısımlarda alçak korkuluk (h:40 cm) kullanıldı. • Kaldırım boyunca gerekli noktalarda yol sınır elemanı (h:70 cm) kullanılmış olup, yaya yolu olarak ayrılmış sokak girişlerinde servis amaçlı açılabilmesi için hidrolik bariyer öngörüldü. • Kapalıçarşı girişi – Beyazıt Cami ve meydan bağlantısında dükkanları ve yeme içme alanları terasları ile yeni geniş bir Kapalıçarşı meydanı oluşturuldu. Meydan içerisinde kesintisiz takip taşı döşenerek görme engelli kullanıcılar için duyumsanabilir (hissedilebilir) yüzeyler oluşturuluyor. • Çadırcılar Kapalıçarşı Sahaflar çevresi bölgesindeki dar sokaklar için, orta aksta kotun düşürülerek, yağmur suyunun bu hat üzerinde çözümü yapılmıştır. • Beyazıt Meydanı’na Ordu Caddesi yönünden çıkış geniş basamak sistemi ile sağlanmakta olup, basamakların yanında beton ve ahşap oturma alanları oluşturulacak. Mevcut durumdaki ağaçlar ve bu tasarlanan merdivenler yeşil doku sistemi ile çevreleniyor. Basamak sisteminin Beyazıt Cami ile birleştiği kısımda rampalı çıkış yapılıyor. (Beyazıt Meydanında oluşan bir göllenme) • Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi ve Merkez Kütüphanesi arasında mevcut durumdaki basamak sistemi yenilenerek merdiven altında çıkan boşluk, tuvalet olarak projelendirilmiştir. Aynı bölgede engelli kullanıcıların üst kota ulaşımı için asansör düşünülmüştür. Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi ihata duvarları kurul onaylı projesine uygun olarak projeye aktarılıp, aşağı doğru teraslama ile yeşil alanlar oluşturulmuştur. • Proje alanı içerisinde yer alan tescilli anıt ağaçların tümü korunmuştur. • Beyazıt Meydanı içerisinde tasarlanan seyir basamakları arasında alt kotta kalan yetişkin ağaçlar ızgara sistemi ile korunmuş ve bu iskeletin üst yüzeyinde ahşap teras oluşturulmuştur. Böylece ağaçlar korunarak, teras içerisindeki bakım kapakları ile kök yüzeylerinin bakım ve havalandırılması sağlanacaktır. • İstanbul Üniversitesi ana giriş kapısı önünde, meydan alanını ve çevredeki anıtsal yapıları izleme amaçlı seyir basamakları tasarlanmıştır. Basamaklar arasında duvar üstü ve ahşap oturmalar bulunmaktadır. Engelli kullanıcıların meydandan Besim Ömer Paşa Caddesi’ ne ulaşabilmeleri için yeşil doku ile çevrelenmiş rampalı bir geçiş oluşturulmuştur. Basamak sistemini tamamlayan kaskatlı saksı sistemi ile meydandan üniversite kapısı yönüne doğru bakıldığında, görünen sert tasarım ögeleri bitkisel tasarımla desteklenerek yumuşatılmıştır. • Ordu caddesi - Vezneciler bağlantısı Kimyager Derviş Paşa Sokak mevcut tasarımına fazla müdahale edilmeden bakımsız durumda olan döşeme doğal dokuya uygun malzeme ve yeşil alanlar ile restore edilmiştir. Hamam, Enstitü ve Merkez Kütüphanesi arasında kalan sokaklarda mevcut durumda merdivenler korunmuş, kotlara uygun olarak zemin malzemesi yenilenmiştir. Enstitü önü Ord. Prof. Dr. Ahmet Zeki Velidi Togan parkı uygulanmış olan proje sınırlarına sadık kalınarak korunmuş ve bu park alanından Hamam ve Beyazıt Külhanı Sokak tarafına teras ile iniş sağlanmıştır. • Meydan içerisinde Çınaraltı ve Marmara Kıraathaneleri eski yerlerinde konumlandırılmış ve bu yapılar tek katlı taşınabilir hafif yapılar olarak tasarlanmıştır. • Vezneciler metro istasyonu yaya bağlantısı ve İstanbul Üniversitesi Biyoloji bölümü arasında Bozdoğan Kemeri Caddesi bitiminde yer alan otobüs bekleme alanı korunmuştur. Aynı cadde ile İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi arasında Vezneciler Hamamı yanındaki bakımsız yeşil alan kademeli park alanı olarak tasarlanmış ve oturma birimleri yerleştirilmiştir. Park bitimi Eczacılık Fakültesi ve meydan bağlantısını sağlayan basamak duvarları korunarak basamaklar yenilecek ve merdiven üst kotuna konumlandırılan asansör ile engelli kullanıcıların meydana rahat ulaşımı sağlanacaktır. • Darülfunun alt geçiti uygulama projesi kapsamında geçitin Vezneciler yönü meydan girişi doğuya doğru kaydırılmış, alt kısımdaki dükkanlar ve meydana kademeli ulaşım kaldırılarak, bu yönden gelen kullanıcıların rampalı bir yol ile meydana engelsiz ulaşımı sağlanmıştır. Geçidin Fuatpaşa – Bakırcılar – Cadırcılar bağlantısı ise doğu yönünde kapatılarak meydanın bu kısmındaki çukur oluşumu engellenmiş ve düz bir zemin ile meydan kullanımı sağlanmıştır. Uygulama projesi süreci devam ederken, Darülfünun altgeçidi güçlendirme projesi imalatı tamamlanmış, geçidin araç girişi doğuya kaydırılmıştır. • Darulfünün geçidi girişindeki Bedaş binaları ve Karakol yapısı korunmuş, ön cephe duvarları ve korkulukları yenilenmiştir. Bedaş binası altındaki tescilli sarnıcın ön cephesi cam duvar ile çevrelenerek sergilenmesi ve korunması sağlanmıştır. • Fuatpaşa Caddesi üzerinde ani değişken kot iniş ve çıkışları mümkün olan koşullarda duvar ve merdivenler ile düzenlenmiş olup, kapı girişleri için uygun çözümler yapılmıştır.